Tüm ticarî davalar ve ticarî nitelikteki çekişmesiz yargı işleri asliye ticaret mahkemesinde görülür(6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu md. 5/1). TTK’de öngörülen hususlardan doğan hukuk davaları, ticarî dava sayılır(TTK md. 4/1). Anonim şirketin haklı sebeple feshi, TTK md. 531’de öngörüldüğü üzere, “şirketin merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesinden” istenebilir.
Ayrıca, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu md. 14/2’de, “Özel hukuk tüzel kişilerinin, ortaklık veya üyelik ilişkileriyle sınırlı olmak kaydıyla, bir ortağına veya üyesine karşı veya bir ortağın yahut üyenin bu sıfatla diğerlerine karşı açacakları davalar için, ilgili tüzel kişinin merkezinin bulunduğu yer mahkemesi kesin yetkilidir” hükmüne yer verilmiştir. Düzenlemelerde öngörülen yetki kuralı, kesin yetki kuralıdır ve tıpkı görev kuralları gibi kesin yetki de kamu düzeninden sayıldığından dava şartıdır(HMK md. 114/1-c, d). Dolayısıyla, haklı sebeple fesih davası yalnızca şirket merkezinin bulunduğu asliye ticaret mahkemesinde açılabilir. Kesin yetkinin söz konusu olduğu hâllerde yetki sözleşmesi yapılamayacağından, esas sözleşmeyle fesih davası için başka bir mahkemenin yetkili kılınması da mümkün değildir(HMK md. 18/1)[1].
Görev ve kesin yetki kurallarının kamu düzenine ilişkin olması dolayısıyla, fesih davasında görevsizlik ve/veya yetkisizlik taraflarca davanın her aşamasında ileri sürülebilir. Ayrıca mahkeme de görevsizliğine ve/veya yetkisizliğine her zaman karar verebilir. Nitekim Yargıtay 11. HD, 04.03.2014 tarih ve 2014/1999 E. 2014/4046 K. sayılı kararında, taraflar arasındaki uyuşmazlığın HMK md. 14/2 kapsamında şirket ile pay sahipleri arasındaki uyuşmazlık niteliğinde olduğu, bu maddede öngörülen yetkinin kamu düzenine ilişkin kesin yetki olduğu ve davanın her aşamasında mahkemece re’sen değerlendirilmesi gerektiği gerekçeleriyle yetkisizlik kararı verilmesini hukuka uygun bulmuştur[2].
Öte yandan, TTK md. 1521 uyarınca, anonim şirketlerde pay sahipleri ile şirket arasında pay sahipliğinden kaynaklanan davalar basit yargılama usulüne tabi olacağından, fesih davasında basit yargılama usulü uygulanır.
Osman Can BAŞDEMİR
[1] Poroy, R. / Tekinalp, Ü. / Çamoğlu, E.: Ortaklıklar Hukuku II, Yeniden Yazılmış 13. Bası, İstanbul 2017, s. 340; Erdem, N.: Anonim Ortaklığın Haklı Sebeple Feshi, Güncelleştirilmiş ve Genişletilmiş 2. Bası, İstanbul 2019, s. 186; Hanağası, E.: “Anonim Ortaklığın Haklı Sebeple Feshi Davasının Medenî Usûl Hukuku Perspektifinden Değerlendirilmesi”, Batider, C. XXXII, S. 1, s. 229.
[2] Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin Türk Ticaret Kanununa İlişkin Kararları 2014, İstanbul 2018, s. 317-318. Aynı yönde Yargıtay 11. HD’nin 14.05.2015 tarih ve 2015/5224 E. 2015/6902 K. sayılı kararı, https://karararama.yargitay.gov.tr (E.T.: 21.05.2019).